Pijnpuntenconferentie

 

Dichtbij en toch nog ver weg!

Ondanks het bestaan van het naoorlogse Verenigd Europa, de afschaffing van de binnengrenzen tussen Europese lidstaten, de invoering van de €uro, de uitbreiding van de Europese Gemeenschap met 10 nieuwe lidstaten en zovele andere grensoverschrijdende besluiten en maatregelingen, is de vraag gewettigd of met die besluiten de inwoners van de lidstaten werkelijk dichter bij elkaar zijn gebracht? Anders geformuleerd: staat Europa daarmee dichter bij de mensen?”

Zeker is dat door het wegvallen van de binnengrenzen, de afschaffing van de passencontrole en de invoering van €uro de internationale mobiliteit op ongekende wijze is toegenomen. Desondanks struikelen wij vandaag de dag over de meest onbenullige alledaagse zaken, die grensoverschrijdend ernstige pijnpunten blijken te zijn. Zo is de uitwisseling van TV-programma’s tussen TVL en L1 nog steeds niet mogelijk omdat op de Nederlandse kabel geen ruimte vrij gemaakt kan worden, is voor de redacties van dag- en ook weekbladen het land aan de overzijde van de Maas en de Duits-Nederlandse grens nog steeds een wit gebied, waaruit alleen wordt bericht als er iets goed mis is, al maakt een enkele krant daarop wekelijks een kleine uitzondering, is structureel grensoverschrijdend betalingsverkeer, ook na de komst van de Euro, is een brief van Maastricht binnen 12 uur op zijn bestemming in Groningen, maar doet eenzelfde brief van Grevenbicht naar Rotem op loopafstand aan de overzijde van de Maas gelegen er 5 tot 7 dagen over.

 

Pijnpuntenconferentie

Dit zijn slechts enkele van de honderden voorbeelden van dagelijkse hinderlijke grensgevallen, waar weinig of geen aandacht aan wordt geschonken om ze uit de weg te ruimen. En dat, terwijl grensregio’s bij voorkeur gezien moeten worden als de scharnieren van een soepel functionerende Verenigd Europa.

Nog dit jaar neemt de Maasketen “Jan van Eyck” het initiatief om tijdens een z.g. “Pijnpuntenconferentie” hinderlijke grenskwesties aan de orde te stellen en onder de aandacht te brengen van instanties en overheden die over de mogelijkheden beschikken om hinderlijke barrières uit de weg te ruimen. In de opvolgend jaren zullen onderwerpen aan de orde komen op het gebied van: landschapsbehoud/-beheer, planologische regelingen, infrastructurele voorzieningen toerisme, media, sport, cultuur, musea, onderwijs, heemkunde, cultuurhistorie, enz.

 

De Maasketen “Jan van Eyck” werd in 1966 opgericht in het Maasdorp Elen met als doel de bewoners aan weerszijden van de Maas nauwer met elkaar in contact te brengen en daardoor opnieuw te ervaren, dat zij langs de lijnen van de historie, de taal, de godsdienst, de cultuur en de volksaard eeuwenlang zeer hecht met elkaar verbonden zijn.

Dit bewustwordingsproces van verbondenheid en zelfs verwantschap dreigde geleidelijk aan geheel verloren te gaan, niet alleen als gevolg van de willekeurig vastgestelde politieke grenzen van 1839, maar bijvoorbeeld ook vanwege het wegvallen van de tientallen kleine veerponten tussen dorpen en zelfs gehuchten op de beide Maasoevers.

Zo trad in een relatief kort tijdsbestek een vervreemdingsproces in werking, dat niet te stoppen, zelfs moeilijk om te buigen leek te zijn. De oprichters van de Maasketen, waaronder vooraanstaande personen uit het Maasland en Groot-Limburg, weigerden deze scheefgroei in de onderlinge relatie tussen gelijk geaarde bevolkingsgroepen te accepteren. Zij namen het besluit een organisatie van gelijkgezinden in het leven te roepen om aan die ontwikkeling een halt toe te roepen. Van meet af aan werd in dat initiatief ook het Duitse grensgebied, de zogenaamde “Selfkant”, betrokken, waar zich op nauwelijks tien kilometer afstand van de Maas a.g.v. de landsgrens tussen Duitsland en Nederland een zelfde scheidende werking manifesteerde tussen mensen, die vanuit een ver verleden [Hertogdom Jülich] nauwe banden met elkaar onderhielden.

De oprichting van de Maasketen “Jan van Eyck” [1966] heeft als Pré-Euregionaal initiatief mogelijk een bijdrage geleverd aan het denkproces, dat in 1974 leidde tot het ontstaan van de Euregio Maas-Rijn. De totstandkoming van de Euregio Maas-Rijn is een goede voedingsbodem gebleken voor grensoverschrijdend denken en handelen, niet enkel in bestuurlijke zin, maar ook in economische en maatschappelijke betekenis. Het streven naar vergaande grensoverschrijdende samenwerking werd in het recente verleden nog versterkt door het wegvallen van de binnengrenzen tussen de Europese lidstaten en de invoering van de €uro, als gemeenschappelijk muntstelsel.

Dat betekent echter niet, dat daarmee de Euregionale samenwerking ten volle geregeld is. Talrijk zijn de zogenaamde “pijnpunten”; kwesties die nog steeds niet grensoverschrijdend op elkaar zijn afgestemd of geregeld konden worden, omdat nationale wetgeving dan wel wisselende economische belangen nog steeds niet te slechten barrières blijken te zijn voor een gezamenlijke benadering van gemeenschappelijke belangen.

Inhakend op de excellente verwoording van de Euregionale taakstelling van de Maasketen “Jan van Eyck” door de voormalige Beligische politicus en diplomaat Willy Claes wil de Maasketen gevolg geven aan de realisering van die taakstelling door het op gezette tijden organiseren van zogenaamde Pijnpuntsymposia.

Een tweetal symposia werden reeds georganiseerd. Het eerste Maas≈Band≈Symposium in 2006 schonk aandachtaan de grensoverschrijdende samenwerking in het algemeen. In 2009 was de uitwisseling van regionale tv-programma’s, c.q. de afstemming van tv-zenders in de drie grensregio’s het centrale thema.